Siemię lniane – jak jeść i pić. Właściwości i przeciwwskazania

Siemię lniane – co to jest?

Siemię lniane to nic innego, jak nasiona lnu zwyczajnego, nazywane potocznie tak wtedy, gdy służą jako produkt zielarski. Są płaskie, niewielkie, kilkumilimetrowe, brązowawe. Jest jeszcze nieco mniej popularna odmiana budwigowa – w niej ziarenka są złociste; odmiana ta zawiera więcej składników odżywczych i ma wyższą cenę. Gdy siemię lniane zaleje się wodą, natychmiast pęcznieją, nawet kilkakrotnie, zmieniają też barwę na nieco ciemniejszą, a dodatkowo otaczają się charakterystyczną warstwą śluzu. Siemię lniane zaliczane jest do tak zwanych superfoods, naturalnej żywności o dużych walorach prozdrowotnych.

Siemię lniane właściwości

W składzie, oprócz różnych substancji śluzowych, mających dobry wpływ na układ pokarmowy, siemię lniane ma też białka o dobrym dla naszego organizmu zestawieniu aminokwasów. Aż 20-25% masy ziarenek stanowi błonnik, zarówno nierozpuszczalny, jak i rozpuszczalny w wodzie, a więc mający wysokie walory probiotyczne, pozytywnie wpływa również na cholesterol. Inne ciekawe składniki, które znajdziemy w siemieniu lnianym to lignany, jedne z najsilniejszych przeciwutleniaczy, działające osłonowo na wątrobę, a polecane również w profilaktyce nowotworowej. To właśnie w siemieniu lnianym jest ich najwięcej. Lignina SDG przyspiesza z kolei wzrost masy kostnej, a dodatkowo reguluje gospodarkę hormonalną u kobiet. Trzeba zwrócić też uwagę na sterole roślinne, tak zwane fitosterole, które wpływają na obniżenie cholesterolu. Siemię lniane poza tym ma w składzie witaminy (B, C, E, K) oraz pierwiastki mineralne (przede wszystkim magnez, potas, wapń, mangan, selen).

Na co pomaga siemię lniane?

W medycynie naturalnej wykorzystuje się wiele właściwości siemienia lnianego i ma ono wiele różnorakich zastosowań. Przede wszystkim wykorzystywane jest w leczeniu problemów żołądkowo-jelitowych – w takim celu stosowane je od wieków. Co ciekawe, pomaga w przeciwstawnych nawet kłopotach: można użyć siemię lniane na zaparcia, ale i na biegunkę. Ziarenka pomagają w perystaltyce jelit, a dzięki dużej zawartości błonnika „sprzątają” złogi i resztki w jelitach. Niebagatelna jest rola śluzu, ten pokrywa bowiem układ pokarmowy i narządy otoczką ochronną, stąd też popularne jest stosowanie siemienia na wrzody żołądka (ochrania newralgiczne punkty przed działanie kwasu solnego), ale i w przypadku refluksu. Jedną z ważnych ról jest obniżanie poziomu cholesterolu (i trójglicerydów), nie tylko tego w organizmie, ale i tego „pobieranego” z innych pokarmów. Na pewno siemię lniane jest przydatne w profilaktyce nowotworowej, mowa nie tylko o roli lignanów, ale i ligniny SDG, obniżających działanie estrogenu, co ma wpływ na rozwój raka piersi u kobiet. Przy okazji cecha ta przydatna jest w łagodzeniu objawów menopauzy. Dzięki właściwościom nawilżającym jest przydatne przy suchym kaszlu i w ogólnej ochronie gardła – często z tej cechy korzystają… zawodowi śpiewacy, którzy łagodzą siemieniem podrażnienia mocno eksploatowanych gardeł.

Osobnym tematem jest użycie siemienia lnianego w celach zdrowotno-upiększających. Nakłada się więc siemię lniane na włosy (a w zasadzie sprawdza się tutaj śluz z niego), dzięki czemu stają się silniejsze i lśniące. Klejącą masę nakłada się na umyte już włosy, odczekuje mniej więcej 30 minut i spłukuje. Śluz ów pomaga także w utrzymaniu w dobrej kondycji paznokci (zapobiega ich rozdwajaniu) oraz skóry, zwłaszcza atopowej, suchej i podrażnionej, może być chociażby dodawany do kąpieli.

Jak spożywać siemię lniane?

Siemię lniane można spożywać w całości, wtedy praktycznie ma neutralny smak, a także zmielone, wówczas wyczuwalna jest delikatna goryczka. Trzeba tutaj pamiętać, że gdy sami mielimy ziarenka lnu, dobrze to zrobić przed samą konsumpcją, bowiem dość szybko utleniają się zawarte w nich tłuszcze, działa też na nie niekorzystnie światło słoneczne, co obniża działanie prozdrowotne na kilku płaszczyznach. Lepiej jednak zmielić samemu, niż kupić siemię lniane mielone, siłą rzeczy uboższe w niektóre substancje. Siemię lniane wykorzystywane jest szeroko w dietach odchudzających, ponieważ na długo daje poczucie sytości.

Spożywać można je na różne sposoby. Można więc posypać ziarenkami sałatkę czy kanapkę (dobrze wcześniej lekko je podgrzać na patelni) lub dodać do wypieków. Świeżo zmielone i zmieszane z wodą z powodzeniem zastępuje jajko w potrawach wegańskich. Mielone dodaje się zresztą do wielu dań, sosów, musli, owsianek czy zup.

Ciekawą pozycją kulinarno-leczniczą jest kisiel z siemienia lnianego. Wyjątkowo łatwy do przygotowania, po prostu 2-3 łyżki nasion zalewa się ciepłą przegotowaną wodą i po godzinie jest gotowy. Można go pić po przecedzeniu, pomaga na biegunkę czy wrzody, ale i z ziarenkami, z dodatkiem miodu, wtedy sprawdzi się przy chorobach górnych dróg oddechowych.

Kolejna propozycja podania to siemię lniane do picia. Tutaj wykorzystywane jest zmielone ziarno, dodawane do koktajli, przede wszystkim owocowych i warzywnych, zwiększające ich kaloryczność. Niektórzy preferują picie naparu z siemienia lnianego – kiedy staje się gęsty (przygotowany podobnie jak kisiel), rozcieńczany jest zwyczajnie wodą, ewentualnie dorzucić można dodatki smakowe. Siemię można pić zarówno rano, jak i wieczorem, rano (pite na czczo) bardziej będzie pełnić rolę ochronną żołądka, a przed snem zapobiegnie zaparciom.

Siemię lniane przeciwwskazania

Co prawda siemię lniane jest niezwykle zdrowe, ale nie każdy powinien je spożywać. Pierwszą grupą są rzecz jasna alergicy – nasiona lnu mogą być przyczyną alergii, powodując świąd, niedrożność nosa, biegunki, nudności i bóle brzucha. Druga grupa to osoby cierpiący na silne zaparcia oraz na silne stany zapalne, trzecią zaś zażywający leki przeciwzakrzepowe. Z lekarzem powinny konsultować stosowanie siemienia ciężarne i karmiące.

Mogą się także pojawić skutki uboczne, gdy siemię będziemy spożywać w nadmiarze. Objawem takim będą wzdęcia i bóle brzucha, zmiany w rytmie i częstotliwości wypróżniania. Zaparcia mogą się pojawić zwłaszcza wówczas, gdy pijąc/stosując siemię nie będziemy równocześnie przyjmować odpowiedniej ilości płynów, potrzebnych w przypadku produktu o tak dużej zawartości błonnika.