Wszy – leczenie i zapobieganie, fakty i mity

Wszawica – co to za choroba?

Wszawica to choroba wywoływana przez wszy, dotykająca najczęściej dzieci w wieku 3-15 lat. Wszy ogólnie można podzielić na odzieżowe, łonowe i żyjące we włosach głowy. Te ostatnie są najczęściej spotykane. Wszawica, zwana też pedikulozą, to choroba pasożytnicza i oznacza namnożenie się tych małych bezskrzydłych owadów w określonym miejscu. Wszy głowowe mają około 2-3 mm długości i podłużny kształt (kolor szaro-biały lub różowawy), wszy łonowe są nieco mniejsze (mają kolor ludzkiego ciała), zaś wszy odzieżowe większe (szare).

Wszy na głowie – objawy

Najistotniejszym objawem wszawicy jest silny świąd na głowie. Wszy gryząc żywiciela przy okazji wpuszczają substancje toksyczne, więc skóra po ukąszeniach staje się zaczerwieniona, z czasem mogą powstawać na niej drobne grudki i bąble, które po rozdrapaniu mogą zacząć ropieć lub przechodzić w nadżerki. Mogą wystąpić obrzmienia węzłów chłonnych, wypryski i rumienie w okolicach szyi, karku. Objawem jest też obecność gnid, a więc jaj wszy – wyglądają one jak przezroczyste maleńkie kapsułki zawieszone na włosach, czasem przyczepiają się do grzebienia podczas czesania. Wszy lubią ciepło, najczęściej zamieszkują więc na głowie potylicę, okolice za uszami, ciemię czy skronie – świąd w tych miejscach jest alarmujący. Wszy łonowe wywołują podobne objawy w miejscach intymnych. Z kolei wszy odzieżowe gnieżdżą się zazwyczaj w szwach ubrań i w pościeli– mimo że nie przebywają na ludzkiej skórze, podobnie jak inne wszy żywią się krwią.

Wszy – jak dochodzi do zakażenia

Wesz jest mimo maleńkich rozmiarów dość mobilna – w ciągu minuty potrafi pokonać ponad 20 centymetrów, a haczyki na odnóżach pozwalają jej bez problemu przemieszczać się po włosach i tkaninach. Zarazić się wszawicą najłatwiej jest się w dużych skupiskach ludzi, w zasadzie wszędzie – warunkiem jest bezpośredni kontakt z osobą już zakażoną (przedszkole, szkoła, koszary, środki transportu miejskiego, ale równie dobrze sklep czy kino) lub też jej rzeczami osobistymi, na których znalazły się wszy (przybory toaletowe, pościel, ubrania). Wszy w takiej sytuacji przechodzą z osoby zakażonej na zdrową i zagnieżdżają się.

Leczenie wszawicy

Leczenie wszawicy należy zacząć jak najszybciej, bowiem drapane ślady po ukąszeniach mogą rozwinąć się w groźniejsze choroby. Leczyć można się samemu lub pod opieką lekarza. W aptekach jest wiele ogólnodostępnych preparatów na wszawicę – są nawet specjalne żele wykrywające tą chorobę (barwią gnidy na czerwono i pozwalają je zauważyć). Powszechnie stosuje się szampony na wszy, zawierające dimetikon i olej silikonowy, a także żele, kremy, lotiony. Pomocny jest także gęsty grzebień do wyczesywania gnid, gdyż te nie są zwalczane przez wszystkie preparaty. Domowym sposobem na wszy są na przykład wcierki z octu jabłkowego, olejków eterycznych, oleju kokosowego czy napary z rozmarynu lub eukaliptusa. Podczas kuracji leczeniem należy koniecznie objąć wszystkich członków rodziny.

Jeśli chodzi o wszy łonowe, dobrze jest oprócz stosowania odpowiednich preparatów ogolić miejsca intymne, wydepilować się. Ubrania i pościel z wszami po spryskaniu środkami owadobójczymi powinno się zamknąć w szczelnym worku na 10 dni.

Jak zapobiegać wszawicy?

Najważniejsza jest profilaktyka – dbanie o higienę osobistą, regularne przeglądanie włosów (zwłaszcza u dzieci), korzystanie tylko ze swoich przyborów toaletowych, ograniczenie kontaktów w miejscach występowania wszawicy. Jeśli dziecko ma wszy, absolutnie nie powinno mieć kontaktów z innymi do czasu całkowitego wyleczenia.

Wszy – fakty i mity

Najbardziej popularnym mitem jest to, że wszy żyją tylko tam, gdzie biednie i brudno – to nieprawda, pasożyt ten może przejść na dowolnego żywiciela. Wszy to nie pchły – nie przeskoczą na innego żywiciela. Dawno też już odeszły czasy, kiedy przy wszawicy chory musiał ogolić głowę – dziś jest to zupełnie zbędne. Wszami nie można się zarazić od zwierząt (u nich występują inne gatunki wszy), nie można też stosować u ludzi zwierzęcych środków przeciw wszom.